Uber die Zukunft Unserer Bildungsanstalten

„Obavezan da kategorički odbijem da budem smatran nepozvanim savetodavcem za školska i vaspitna pitanja grada Bazela, još manje želim da predviđam budućnost obrazovanja i obrazovnih metoda kod svih današnjih civilizovanih naroda: u ovom ogromnom vidokrugu moje oči postaju slepe, isto kao što bi izgubile moć i kada bi gledale predmete iz prevelike blizine. Kada kažem‚ naše obrazovne ustanove ne mislim, dakle, ni na ona bazelske, ni na one sadašnje bezbrojne forme prisutne kod svih naroda, već na nemačke ustanove ove vrste, u čijim blagodetima mi i ovde možemo uživati. Ono sa čime imamo posla je budućnost ovih ustanova, odnosno budućnost nemačke osnovne škole, nemačke tehničke škole, nemačke gimnazije i nemačkog univerziteta; baveći se ovim pitanjim, privremeno ćemo odustati od svih upoređivanja i svih vrednosnih sudova, a posebno ćemo izbegavati samodopadnu uobražensot kao da smo u tom pogledu iznad svih civilizovanih naroda, kao da im možemo poslužiti kao uzor."

Fridrih Niče