Filozofija novca

Filozofija novca, delo je Georga Zimela (1858–1918), nemačkog filozofa i sociologa, nastalo 1900. godine, koje donosi jedinstvene uvide u prirodu novca kao metafore za modernu društvenu egzistenciju i kao pojedinačnu pojavu u kojoj ključ nije samo ekonomska svrha, nego preobražaj u druge vrednosti. Usmeren na sociološke i psihološkе efekte novca kao kulturne determinante, Zimel analizira novac kao sredstvo razmene i nosioca određene vrednosti, ali i ključnog uzročnika društvenih i ekonomskih procesa, naročito reflektovane na savremenu ekonomiju i ustrojstva rada. Kulturnoantropološko tumačenje funkcije novca značajan je aspekt Filozofije novca. Novac kao mera sagledavanja sveta i „simbol bitnih oblika kretanja toga sveta“ jedako je značajan u Zimelovom tumačenju kao i pojedinac, priroda njegove slobode, društvene relacije ali i obaveze uspostavljene posredstvom novca. Specifičnost stila ove i danas aktuelne knjige krije se u spoju ležernog i promišljenog naučnog pristupa, budući da Zimel ponavlja i neretko preformuliše čvorišne tačke svog tumačenja, stoga glavne teme bivaju čitaocima jasno ukazane.

Prva celina knjige je njen analitički deo usmeren na prirodu vrednosti novca i njegovu funkciju kao razmenskog sredstva u poglavljima „Vrednost i novac“, „Supstancijalna vrednost novca“, i „Novac u svrhovnim nizovima“. Okosnica sintetičkog, drugog dela knjige jeste filozofija i funkcija ekonomije novca, tumačene u poglavljima „Individualna sloboda“, „Novčani ekvivalent ličnih vrednosti“ i „Stil života“.

„U metodskom pogledu može se ovako izraziti ova osnovna namera: izgraditi još jedan nivo ispod istorijskog materijalizma, tako da se omogući objašnjenje za uključivanje ekonomskog života u uzroke duhovne kulture, ali da se upravo ekonomski oblici spoznaju kao rezultat dubljih vrednovanja i strujanja, psiholoških, čak metafizičkih pretpostavki.“

Georg Zimel