U domaćoj stručnoj i naučnoj literaturi retke su knjige u kojima se na svestrani i kritički način raspravlja ili analizira fenomen Evropske unije. O njoj se najčešće piše kao političkoj mantri ili svetoj indijskoj kravi uz bojazan i oprez da joj se ni oko ne natruni ili preko pogleda, jer bi mogla uskratiti mleko.
Razloge za to bi trebalo tražiti ili u nedovoljnom znanju ili političkim interesima i sklonosti ka divljenju i veličanju velikih pojava i neistraženoj podaničkoj sklonosti. Stoga se, na prvi pogled, čini da je o Evropskoj uniji i lako i teško pisati. Lako, onima čija se misao završava na opisivanju (često i prepisivanju) već poznatog i u apologetskom pristupu svemu onome što dolazi iz Nje - Evropske unije. Utoliko je teže onim drugima, pred kojima se zbog obilja materijala i "nebrojeno puta ponavljanih bezalternativnih istina" kao prethodno postavlja dilema koja su to pitanja koja reprezentuju EU, a nakon toga kako posmatrati EU: spolja ili iznutra.
Da je u pitanju EU kao promenljiva i nedovršena zajednica, svedoči sam autor stavovima iznetim u ranijoj knjizi "Evropska unija kao model nadnacionalne zajednice" i u aktuelnoj "Evropska unija: sistem u krizi." Dok je prvoj knjizi EU predstavljena kao poželjni ili prihvatljivi model organizacije društvenog života, u ovoj knjizi EU je naslikana, kao neizvesna i sve manje poželjni model organizovanja i vladanja. I to nije posebna originalnost. Da je EU u krizi ne vide samo oni koji to neće da vide. Ono što svi ne vide ili ne mogu da vide i oko čega postoje različita mišljenja jesu uzroci i dometi krize. Po tome se razlikuju oni koji samo opisuju, od onih autora koji kritički pišu, traže i nude rešenja. Originalnim pristupom, a posebno privlačnim stilom i jezikom, autor Slobodan Samardžić neosetno uvodi čitaoca u složena pitanja organizovanja i funkcionisanja nadnacionalne zajednice pre svega traženjem uzroka krize u kojoj se EU već duže vreme nalazi, ali je posebno izražena od 2008. godine. Kao opšti uzrok prvo transformacije, a zatim krize EU autor vidi u ideji "novog svetskog poretka" kao izraza monističke teleologije sa jednim centrom i sveobuhvatnim uticajem." Stoga kao opšti zaključak autor navodi da u okruženju takve globalističke tendencije evropske integracije gube snagu uzora, a sa rastom otpora ostatka sveta uniformišućoj globalizaciji, EU sve manje predstavlja primer dobrovoljne asocijacije država, a sve više deo zapadne hegemonije.
Razloge za takav zaključak autor obrazlaže na gotovo 400 stranica ove knjige i to tako što je prvi deo knjige posvetio opštim pitanjima uzroka "Krize Evropske unije", a drugi deo "Odnosima Srbije i Evropske unije - od evolucije do transformacije." U prvom delu, autor vidi razloge krize u nedovršenim konceptima demokratije, građanskog društva i parlamentarizma, jer se posmatraju u iskrivljenom ogledalu. Kao neuspešne ili realtivno uspešne pokušaje da se kriza zaleči autor navodi česte promene Osnivačkih ugovora i nametanje koncepta nadnacionalne ustavnosti.
Za čitaoce iz Srbije, drugi deo knjige je bliži i intrigantniji. Kao opšti, autor ističe stav da je EU svoju politiku prema Srbiji promenila nametanjem pitanja opravdanja secesije Kosova kao prioitetnog u procesu stabilizacije i pridruživanja, umesto da se vode pravi pregovori za članstvo. Prihvatanje takvog pristupa od strane Srbije, vodi Srbiju prvo u "meko", a nakon toga i u zvanično priznanje Kosova i u očekivanje da "pacifikuje" Republiku Srpsku, da bi zauzvrat dobila podmenuto "pristupanje" bez članstva.
Posebnu vrednost knjige čine stil i jezik autora. Knjiga je pisana jasnim, razumljivim i pitkim jezikom i stilom koji obiluje poređenjima koja često govore više od složenih naučnih i ekonometrijskih analiza.
Sve to doprinosi uverenju da će knjiga "Evropska unija: sistem u krizi" postati ne samo obavezno stručno i naučno štivo onima koji se profesionalno bave EU, već i deo popularne biblioteke jer i običnog čitaoca podstiča da razmišlja "svojom glavom" i sudi o EU koja i dalje intenzivno učestvuje ne samo u političkom već i u našem svakodnevnom životu. |
Dodaj u korpu 
