Izabrana dela

Avangarda se u srpskoj književnosti javlja sa novim naraštajem pisaca koji se buntovnički opredeljuju za raskid sa dotadašnjom književnom tradicijom i poetikom glavnih književnih figura toga doba, kritičara Jovana Skerlića i Bogdana Popovića. Avangardni pokreti pojedinačno deluju pod okriljem svojih časopisa, sa tendencijom predstavljanja svojih književnih programa i poetika, s obzirom na to da ovaj pokret nije bio jedinstven. U jednom od manifesta tih pokreta, Vinaver iznosi ekspresionističku poetiku na jedan kontradiktoran način – negiranjem postojanja iste. Vinaver govori o eskpresionistima koji su, pre svega, slobodni, oslobođeni od realnosti, ali i od onoga što nju odriče. Realnost ili irealnost za ekspresioniste podjednako su realne ili irealne kategorije, što zavisi od samog umetnika.

Sadržaj ove knjige uređen je tako da su u njoj zastupljeni manifestni avangardni tekstovi, eseji o srpskoj tradiciji (od kojih se većina može smatrati Vinaverovim poetičkim tekstovima, npr. Rastko Petrović, lelujav lik sa freske), eseji o srpskom jeziku i jeziku uopšte, tekstovi o stranim piscima, kao i izbor iz Vinaverovih priča, putopisa i poezije. Ovaj zbornik počinje i završava se onim Vinaverovim tekstovima kojima je priređivač namenio prološku, odnosno epilošku ulogu. Izbor prate tri eseja: razgovor Branimira Ćosića sa piscem, kao i tumačenja Radomira Konstantinovića i Slavka Gordića. Knjigu odlikuje opsežna hronologija, selektivna bibliografija i podaci o svim unetim tekstovima. Skromno naslovljen predgovor Na marginama Vinaverovog stvaralaštva, predstavlja Tešićevu analitičko-sintetičku studiju o Vinaverovom delu i njegovom mestu u srpskoj književnosti. Pojedini Tešićevi pasusi se mogu uzeti i za male enciklopedijske odrednice o ovom "najevropskijem srpskom stvaraocu". Ovom studijom su obuhvaćeni svi aspekti Vinaverovog dela, njegova geneza, kao i kontekst u kojem se javilo. Kao što je izbor Vinaverovih tekstova izvrstan uvod u čitanje Vinaverovog dela, tako je Tešićeva studija izvrstan uvod u njegovo proučavanje.