Stijović, Svetozar

Svetozar Stijović (Ljumbarda kod Dečana, 22. februara 1939 - Beograd, 29. jula 2000) je bio srpski lingvista, naučni savetnik SANU i redovni profesor Univerziteta u Nišu i Univerziteta u Prištini.

Osnovnu školu je učio u rodnom mestu i obližnjem Rzniću. Gimnaziju je počeo da pohađa u Peći, a završio je u Subotici. Filozofski fakultet (grupa za ruski jezik i književnost) završio je u Novom Sadu 1970. godine. Tokom studija bio je saradnik Matice srpske na izradi Rusko-srpskohrvatske bibliografije 1914-1941. Magistrirao je na Filološkom fakultetu u Beogradu 1975. godine (Jezik «Istorije o Crnoj Gori» Vasilija Petrovića), gde je i doktorirao 1991, odbranivši disertaciju Ruski i crkvenoslovenski elementi u jeziku Njegoševih pesničkih dela. Za vreme studija bio je jedan od najistaknutijih predvodnika velikih studentskih demonstracija 1968. godine, što je obeležilo i njegov docniji životni put.

Po diplomiranju je radio kao profesor ruskog jezika u Školskom medicinskom centru u Novom Sadu - od 1971. do kraja 1976, a od 1977. do 1983. kao asistent u Institutu za srpskohrvatski jezik u Beogradu, gde je sarađivao na izradi Rečnika srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika Srpske akademije nauka i umetnosti i na izdavanju institutskih časopisa. Od 1983. radio je u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti kao sekretar Odbora za onomastiku, u okviru koga je obavljao i organizovao terenska istraživanja i brinuo o objavljivanju Onomatoloških priloga. Zahvaljujući njemu sabrana je, između ostalog, onomastička građa iz svih srpskih naselja na Kosovu i u Metohiji. Danas su ti podaci pouzdano svedočanstvo srpske prošlosti kosovsko-metohijskog prostora. Od letnjeg semestra 1994. predavao je, kao redovni profesor, uporednu gramatiku slovenskih jezika na Filozofskom fakultetu u Nišu, a od zimskog semestra te godine i na Filološkom fakultetu u Prištini, gde je od 1997. predavao i staroslovenski jezik, kao i tehniku naučnog rada studentima trećeg stepena.

Bio je član četiri odbora Srpske akademije nauka i umetnosti (Odbora za onomastiku, Staroslovenskog odbora, Vardarskog odbora i Međuodeljenskog odbora za proučavanje Kosova i Metohije) i član Matice srpske.

Bio je član redakcije Onomatoloških priloga (SANU), Južnoslovenskog filologa (SANU i Institut za srpski jezik SANU), Vardarskog zbornika (SANU), Vukove zadužbine i Srpskog nasleđa, organizacionog odbora Dana srpskoga duhovnog preobraženja u Despotovcu i subotičkih lingvističkih skupova. Bio je glavni i odgovorni urednik zavičajnog lista Glas Vasojevića.

Stijovićevo naučno delo sadrži oko 200 radova, među kojima su najbrojniji oni o Njegoševom jeziku i o onomastici.

Središnje Stijovićevo delo sa njegoševskom tematikom je monografija Slavenizmi u Njegoševim pesničkim delima, koja se smatra najznačajnijim delom u tadašnjoj naučnoj literaturi o Njegoševom pesničkom jeziku i koja je 1993. godine dobila Godišnju nagradu Radio-televizije Srbije. Njegoševim jezikom bavio se Stijović i u radovima: Srpskoslovenske i ruskoslovenske osobine u Njegoševom "Pustinjaku cetinskom" (1834), Njegoševa leksika u odnosu na Vukovu normu, Kratak pregled Njegoševih slavenizama, O poetskoj funkciji Njegoševih slavenizama, O leksici Gorskog vijenca, Petar II Petrović Njegoš i književnojezičko nasleđe, Neke filološke napomene o dosadašnjem i budućem proučavanju Gorskog vijenca itd. Onomastičkim ispitivanjima bavio se u radovima: Onomastika istočnog dela Metohijskog (Pećkog) Podgora, Onomastika središnjeg dela Metohijskog (Pećkog) Podgora, Onomastika zapadnog dela Metohijskog (Pećkog) Podgora, Staro Rugovo u svetlu onomastičkih podataka, Savremena onomastika Kosova i Metohije, Onomastika jednog dela porečja Kujavče, Neki tvorbeno-semantički tipovi ojkonima u severnoj Metohiji, O nekim tipovima antroponima u južnoj Metohiji, Prilog rečniku srpskih ličnih imena, Pogled na pozajmljenice u srpskom imenoslovu, O imenu manastira Crna rijeka itd.

Godine 1998. priredio je Stijović veoma uspelo izdanje Gorskog vijenca sa kratkim osvrtom na leksiku toga dela.

Svemu ovome pridružuju se i brojni publicistički prilozi, u kojima dominiraju, često se preplićući, dve osnovne note: popularizacija nauke i rodoljublje.